معماری مدرن یکی از انواع سبک‌های معماری است و همانطور که از نامش پیداست، دیدگاه هنری مدرنسیم را به تصویر می‌کشد. این سبک بر عبور از دیدگاه‌های سنتی و قوانین از پیش تعیین شده تاکید دارد و خواهان آزادی بیان در معماری، هنر، ادبیات و موسیقی است.
جنبش سبک‌های معماری مدرن در قرن بیستم و پس از پایان جنگ جهانی دوم شروع شد و شاید بتوان عواملی همچون رنسانس و ظهور افکار امانیستی را پیش زمینهای برای سبک معماری مدرن در اواخر قرن 19 میلادی دانست.
اولین و مهمترین ویژگی معماری مدرن، توجه به تفکر و خردگرایی است و علت اصلی عظمت معماری مدرن در حال حاضر، چیزی نیست جر پیشرفت تکنولوژی. از آنجایی که سبک‌های مدرن در معماری طرفداران بسیاری دارد، تصمیم گرفتیم این پست از وبلاگ استودیو زمان را به شرح معماری مدرن و آثار جهانی این سبک اختصاص بدهیم.
اگر به مباحث معماری به ویژه معماری مدرن و طراحی دکوراسیون داخلی علاقه مند هستید، خواندن این مقاله را از دست ندهید. همچنین در صورت تمایل به دریافت مشاوره رایگان طراحی و معماری میتوانید همین حالا با شماره 09123380271 تماس بگیرید و سوالات خود را با کارشناسان تیم ما در استودیو زمان مطرح نمایید.
معماری مدرن چیست؟
همانطور که اشاره کردیم، معماری مدرن، نام سبکی نوین و پیشرو در معماری و هنر است که بر خلاف دیدگاه سنتی، نگرش خلاقانه و مدرن را به تصویر می‌کشد. در معماری نوین، خلاقیت و کارکرد، دست به دست هم میدهند و طرحی را به وجود میآورند که پیش از آن وجود نداشته است.
رنسانس، یک واژه فرانسوی به معنای حیات دوباره و از نمادهای روم باستان است که به رهایی یافتگی و دگرگونی اشاره دارد و جنبش‌های معماری با تکیه بر کنارگذاشتن ویژگی‌های معماری کلاسیک نیز دقیقاً از همین زمان آغاز شد.
گفتیم که سبک‌های مدرن در معماری پس از پایان جنگ جهانی دوم شکل گرفت و سعی در حل مشکلاتی مانند سازماندهی صنایع، کارخانهها، مسکن سازی انبوه برای مردم و بهبود آثار به جا مانده از جنگ را داشتند.
به طور کلی معماری مدرن در طول سال‌های فعالیت خود، در سراسر جهان به گونههای مختلف گسترش یافت تا بتواند با ویژگی‌های هر منطقه تطابق پیدا کند و نیازهای محلی را برآورده نماید.
یکی از مهمترین اصول در معماری مدرن، توجه به سادگی، دکوراسیون مینیمال و خلاقیت در طراحی و اجرا است. علاوه بر این، کاربردی بودن فضاها در این معماری، از اولویت بالایی برخوردار است.
ویژگی‌های معماری مدرن
در بخش‌های قبلی اشاره کردیم که اولین و مهمترین ویژگی معماری مدرن، خردگرایی و توجه به سادگی است. در ادامه به ویژگیهایی که معماری مدرن را از معماری کلاسیک متمایز کرده است، میپردازیم:
خطوط کم و مینیمال
طراحی فرمهای دکوراسیون مینیمال در سبک مدرن با کمترین خطوط و در سادهترین حالت بدون تزئینات اضافی، در عین حال به کارگیری خلاقانه و هوشمندانه از خطوط از ویژگی‌های معماری مدرن است.
شیشه‌های قدی و پنجرههای بزرگ
یکی از اصلیترین ویژگی‌های معماری مدرن به کارگیری شیشه‌های قدی (کف تا سقف) برای حداکثر استفاده از نور طبیعی در طول روز و جلوههای بصری نمای ساختمان است. چرا که معماری مدرن بر بهینه سازی انرژی تاکید دارد.
طرحهای نامتقارن
استفاده از اشکال بزرگ، صاف و ترکیبهای نامتقارن از جمله ویژگی بارز آثار معماران مدرن و طرفدار سبک مینیمال است.
پلانهای باز
از جمله نتایج سبک مدرن در طراحی و معماری، ساخت فضاهای بزرگ و یکپارچه است. به عبارت دیگر فضاهای مختلف نظیر نشیمن، ناهار خوری و آشپزخانه، با در، دیوار و راهرو از یکدیگر مجزا نمیشوند بلکه به عنوان بخشی از یک فضای پیوسته و یکپارچه طراحی می‌شوند.
به کارگیری مصالح مدرن
یکی از ویژگیهایی که در مقایسه معماری مدرن با معماری کلاسیک نظر شما را به خود جلب می‌کند، استفاده از مصالح ساختمانی مدرن نظیر فولاد، بتن، آهن، بلوک بتنی و شیشه است.
تاکید بر اصالت مصالح
در معماری مدرن از سبک چینش و نمای دکوراسیون با چوب در سادهترین حالت ممکن و بدون هیچگونه تزئینات و منبت کاری استفاده می‌شود. حتی رنگآمیزی چوب در این سبک مرسوم نیست و اغلب به جای رنگ آمیزی، لکهگیری می‌شود تا بافت طبیعی چوب مشخص باشد.
رابطه فضاهای داخلی و خارجی ساختمان
در معماری مدرن به چشماندازهای بیرونی، به ویژه چشماندازهای طبیعی و فضای سبز به طور خاص توجه می‌شود و نمای ساختمان و فضاهای داخلی با در نظر گرفتن ویوی خارجی، طراحی می‌شوند.
به طور کلی می‌توان گفت هدف معماری مدرن، عدم پیروی از روش‌های تقلیدی و فاصله گرفتن از معماری سنتی و حرکت به سوی خلق فرم‌ها و طراحی سازه‌های جدید است. علاوه بر این در معماری مدرن، از تزئینات و تجملات خبری نیست، به همین دلیل می‌توان گفت این سبک از معماری، تحلیلی است نه نمایشی!
تاریخچه‌ی معماری مدرن
اگرچه معماری مدرن آغاز مشخص و منحصر به فردی ندارد، اما این سبک نوین به طور حدودی در دهههای 1800-1900 با کنارهگیری از معماری دکوراسیون کلاسیک و با رویکرد عدم تقلید آغاز شد و توسعه یافت. ساختمان‌های این دوره همگی با استفاده از مصالح مدرن، با تکیه بر جدیدترین یافتههای تکنولوژی ساخته شدند. در این ساختمانها هیچ تزئیناتی به سبک کلاسیک دیده نمی‌شد و یا تزئینات به حداقل ممکن رسیده بود.
معماران برجسته و مشهور اروپایی مانند آدولف لوس، اتو واگنر، لوکوربوزیه، میس ون در روه، اریک مندلسون و والتر گروپیوس و معماران سرشناس آمریکایی نظیر معماران آمریکایی مانند لوئیس سالیوان، فیلیپ جانسون، فرانک لوید رایت، آلبرت فری، ایروینگ گیل، رودولف شیندلر و ریچارد نوترا از جمله طرفداران و حامیان این سبک مدرن از معماری بودند.
حمایت معماران اروپایی و آمریکایی از سبک معماری مدرن، باعث شد این سبک به تدریج جایگاه ویژه و محکمی در سراسر جهان داشته باشد. البته نقش انقلاب صنتعی در توسعه معماری مدرن را نمیتوان نادیده گرفت. چرا که سبک زندگی مردم در این دوره تغییرات بسیار زیادی داشت و همین موضوع رویکرد مدرنیسم را پررنگتر کرد و منجر به ساخت بناهای جدید و بی سابقه مانند ایستگاههای قطار، کارخانهها، برج های مسکونی، آسمان خراشها و فرودگاهها شد.
مهمترین اثر انقلاب صنعتی در شکلگیری و توسعه معماری مدرن، استفاده از فولاد در حوزههای مهندسی و ساخت بود. فولاد مزایای زیادی دارد و به طراحان اجازه میدهد که سازه‌های مرتفع، فضاهای عریض و پلانهای باز را با خیال راحت طراحی کنند.
همچنین انقلاب صنعتی باعث شد سرمایهداران وارد ساخت پروژههای ساختمانی با شیوههای مدرن شوند و با بودجه‌های هنگفت به طرز سخاوتمندانهای از سبک معماری مدرن حمایت کنند. کمپانیهای بزرگ شروع به تاسیس ساختمان‌های بزرگ اداری با ظاهر منحصر به فرد و اغلب مرتفع کردند تا به خوبی برندشان را به نمایش بگذارند. همین موارد به تدریج باعث شد جلوههای بصری معماری مدرنیستی نمایان شود.
انواع جنبش‌های معماری مدرن
جنبش‌های مختلفی منجر به شکلگیری معماری مدرن در ابعاد و جنبههای مختلف شد. در ادامه جنبش‌های معماری مدرن به همراه نتایج هریک توضیح داده شده است.
آرت دکو
آرت دکو یکی از سبک‌های معماری مدرن است که نام خود را از نمایشگاه بینالمللی هنرهای صنعتی مدرن گرفته است. این نمایشگاه در سال 1925 قبل از شروع جنگ جهانی اول در فرانسه – پاریس برگزار شد. سبک آرت دکو، ترکیبی از مدرنیته و صنایع‌دستی است که پیشرفت تکنولوژیهای زمان خود را به تصویر می‌کشد.
بروتالیسم
جنبشی که به سبک بروتالیسم در معماری منجر شد، در سال 1950 آغاز شد و تا سال 1970 ادامه داشت. این سبک عاری از هرگونه تزئین و به سادگی با به کارگیری بتن خام تعریف می‌شود. خاستگاه بروتالیسم در معماری مدرن، اروپا – بریتانیا است اما به سرعت در تمام کشورهای جهان توسعه پیدا کرد. این سبک برای انبوه‌سازی ساختمان‌های مسکونی و سازمانی به کار گرفته می‌شد.
معماری سازه‌گرا
جنبش معماری سازه‌گرا که به آن کانستراکتیو نیز گفته می‌شود، ابتدا در روسیه کنونی (اتحاد جماهیر شوروی) در سال‌های 1920-1930 با هدف ترکیب معماری با فناوریهای مدرن برای ایجاد مکتب کمونیستی آغاز شد و در سال 1932 با شکست مواجه شد و از بین رفت.
معماری هنجارشکنی
معماری ساختار شکن که به معماری هنجار شکن نیز معروف است، بر پایه عدم تقارن در دهه 1980 شکل گرفت. ایده این سبک معماری توسط ” ژاک دریدا” فیلسوف فرانسوی مطرح شد و ویژگی اصلی ساختمان‌های ساخته شده با این سبک، بی‌نظمی کنترل شده و فضاهای غیرقابل پیش بینی است.
معماری آیندهنگر یا فتوریستی
خاستگاه این سبک معماری مدرن، کشور ایتالیا است. ساختمان‌های این سبک با خطوط ممتدِ پویا و رنگ‌های زنده شناخته می‌شوند و حس حرکت و سرعت را به بیننده منتقل میکنند. فیلیپو توماسو مارینتی، شاعر ایتالیایی پایه گذار جنبش آیندهنگری در معماری است.
جنبش گاردن سیتی
این سبک با الهام از انقلاب صنعتی برای نخستین بار در سال 1898 در انگلستان آغاز شد و هدف آن ایجاد دسترسی به امکانات شهری برای روستاهایی بود که دور تا دور آن با زمینهای کشاورزی و باغهای میوه اغحاطه شده بود.
سبک مدرن میانه
این سبک در دهه 1950 برای طراحی و ساخت موزهها به شیوهای مدرن مطرح شد و یک جنبش هنری با شکوه معماری محسوب می‌شد و در حال حاضر نیز برای ساخت موزه در سراسر جهان طرفداران خاص خود را دارد.
تفاوتهای معماری معاصر و معماری مدرن
معماری معاصر، را می‌توان ادامه معماری مدرن با سبک‌های مختلف در نظر گرفت با این تفاوت که در معماری امرزو ردپای معماری پست مدرن نیز دیده می‌شود. طرحهای معاصر این قابلیت را دارند که هر بیننده‌ای را شگفت زده کنند چرا که اکثرا با بهره گیری از تکنولوژی روز دنیا طراحی و ساخته شدهاند. به عنوان مثال آسمان خراش‌های بلند مرتبه‌ای که در طول شبانه روز بارها تغییر رنگ میدهند و یا رستورانهای گردان که تغییر جهت جغرافیایی میدهند!
اما اگر بخواهیم لیستی از تفاوتهای معماری معاصر و معماری مدرن را در اختیار شما قرار بدهیم، باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- استفاده از جدیدترین تکنولوژیهای روز دنیا
- به کارگیری تکنیکهای جدید ساختمانی
- بهینهسازی فضاها و مصرف انرژی
- ایجاد تغییر در مرزهای ساختاری
- استفاده از مصالح جدیدتر برای بالا بردن ایمنی ساکنان
مواردی که در بالا به آنها اشاره کردیم اصلیترین تفاوتها و برتریهای معماری معاصر نسبت به معماری مدرن است.
آثار مهم معماری مدرن در جهان
در این بخش می‌خواهیم معروفترین آثار معماری مدرن در نقاط مختلف جهان را به شما معرفی کنیم.
غرفه بارسلونا اثر لودویگ میس ون‌دروهه، بارسلون، اسپانیا، ۱۹۲۹
این ساختمان در ابتدا به عنوان پاویون آلمان شناخته می‌شد و در سال 1929 برای میزبانی نمایشگاههای آلمانی طراحی شد. این اثر معروف دارای سقفهای کنسولی و دیوارهای شفاف است.
خانه آبشار اثر فرنک لویدرایت، ۱۹۳۵
طراحی خانه آبشار با الهام از معماری ژاپنی انجام شده و در ایالت پنسیلوانیا آمریکا ساخته شده است. این خانه متعلق به خانواده کافمن بود که از آن به عنوان لوکیشن استراحت آخر هفته استفاده میکردند. خانه آبشار در سال 2002 به شکل کاملاً حرفه‌ای مرمت و سپس به موزه تبدیل شد.
ویلا ساووی (۱۹۳۱)، پاریس، فرانسه
یک شهروند فرانسوی به نام ساووی در شهر پاریس سفارش ساخت ویلایی با نام خود را به لوکوربوزیه، معمار معروف سبک معماری طراحی ویلا مدرن داد و نتیجه کار تلفیقی از پلان باز، شبکههای ستونی بتن، روف گاردن، پنجرههای افقی و نمای منحصر به فرد شد.
ویلا دیریکز اثر مارسل لبورن، بروکسل، بلژیک، ۱۹۳۳
یک ساختمان بتنی سفید با بلوک های بتنی جذاب و حجمهای طراحی شده با شیشه که دور تا دور آنرا فضای سبز احاطه کرده است. این ساختمان به شیوه هنرمندانهای طراحی و ساخته شده و در سال 2007 مورد مرمت قرار گرفته است.
ساختمان ایزوکان، ولز کوتس، لندن، بریتانیا، ۱۹۳۴
این بنا یک ساختمان مسکونی است و شاید تعجب کنید اگر بگوییم همچنان سکونت در آن جریان دارد. یک مجتمع 32 واحدی که 24 واحد آن به صورت آپارتمان چند خوابه طراحی شده و 8 آپارتمان یک خوابه دارد.
این ساختمان یکبار در سال 2003 توسط معماران حرفه‌ای مرمت شد و در خلال مرمت یک گالری برای فروش محصولات فرهنگی به پارکینگ آن اضافه شد. ایزوکان با کسب عنوان درجه یک ساختمانی، توانست جایگاه سبک معماری مدرن را در کشور انگلیس محکمتر کند.
موزه گوگنهایم اثر فرانک لوید رایت، نیویورک، ایالات متحده آمریکا، ۱۹۵۹
طراحی بنای این موزه توسط فرانک لویدرایت، منجر به معرفی سبک معماری ارگانیک به جامعه معماران در دنیا شد. سبکی که در آن مفاهیم تعامل انسان با محیط زیست را به ثمر رساند.
این موزه به صورت مارپیچ طراخی شده و بسیاری از مجموعههای هنری ارزشمند جهان را در خود جای داده است. با ورود به این موزه، سفری بی پایان را تجربه میکنید!
شکلهای هندسی در این بنا به فرمهایی برای برانگیختن احساسات و توصیف حالات انسانی تبدیل شدهاند. در این بنا دایره نماد بی نهایت، مثلث نماد وحدت، مربع نماد یکپارچگی و اشکال مارپیچ نمادی از سیر در طبیعت است.
معماری مدرن در ایران
در این بخش می‌خواهیم دو مورد از معروفترین بناها و سازه‌های معماری ایرانی مدرن را معرفی کنیم.
باغ کتاب تهران نمادی از معماری مدرن در ایران
شاید تعجب کنید اگر بدانید باغ کتاب، بزرگترین فروشگاه فرهنگی در خاورمیانه است. این مجموعه توسط مهندس سام طهرانچی با سبک معماری مدرن طراحی شده و شامل 22 هزار مترمربع بام سبز است. فضای مورد استفاده برای کتاب فروشی‌ها نیز در زیر بام سبز قرار گرفته است.
از جمله ویژگی‌های معماری مدرن این سازه می‌توان به شیشه‌های سراسری، فضای یکپارچه، شیشه‌های تنظیم شده با زاویه تابش خورشید اشاره کرد. ستونهای بتنی و تیرهای فولادی ساده نیز از دیگر شاخصههای معماری مدرن در این مجموعه هستند.
پل طبیعت تهران، نمادی از معماری مدرن در ایران
پل طبیعت بزرگترین پل غیر خودرویی ایران است که بر فراز اتوبان مدرس قرار گرفته و بوستان آب و آتش را به پارک طالقانی متصل کرده است. در این سازه نیز نمادهایی از سبک مدرن دیده می‌شود به عنوان مثال سادگی در ساخت و طراحی پل، بام سبز، طراحی مینیمال نیمکت‌ها و یکپارچگی فضاها همگی نشانه مدرنیته در معماری هستند.
اگر کمی دقت کنید خواهید دید که در پل طبیعت تلاش شده است تا از درون پل فضایی برای نشستن کاربر در نظر گرفته شود. از این رو سکوهایی به فرم پله و نیمکت به شکل کاملاً مینیمال بازدیدکنندگان را دعوت به نشستن می‌کند.
عمده متریال به کار گرفته شده در طراحی این پل فولاد است و عنصر چوب برای ایجاد تعادل و کاسته شدن از سردی فولاد استفاده شده و خبری از تزئینات معماری سنتی نیست.
جمع بندی
پس از جنگ جهانی دوم، مردم در کشورهای مختلف برای فراموش کردن درد و رنج حاصل از جنگ، نیازمند یک تغییر هنجارشکن بودند. همین موضوع زمینهساز به وجود آمدن سبک معماری مدرن و توسعه سریع آن در جهان شد.
از طرف دیگر پیشرفت تکنولوژی، خواستههای انسان‌ها را در طول زمان تغییر داد و منجر به نگرش مدرن به فضاهای داخلی ساختمانها شد. همین جنبش‌های نوگرایانه، معماری را به سمت مدرنیته هدایت کرد.
در این مطلب از وبلاگ زمان استودیو به معرفی سبک معماری مدرن و شاخصههای آن پرداختیم. همچنین درباره تاریخچه معماری مدرن توضیحاتی دادیم و در ادامه لیستی از تفاوتهای معماری معاصر و مدرن را در اختیار شما قرار دادیم و مهمترین آثار ساخته شده در جهان بر اساس معماری مدرن و دو مورد از سازه های مدرن ایران را معرفی کردیم.
سؤالات متداول
ویژگی‌های معماری مدرن چیست؟
استفاده از خطوط کم و مینیمال، شیشه‌های قدی و پنجرههای بزرگ، پلانهای باز و تاکید بر اصالت مصالح از جمله ویژگی‌های سبک مدرن در معماری هستند.
چه مصالحی در معماری مدرن استفاده می‌شود؟
فولاد، بتن، شیشه، و چوب از جمله مواد اصلی هستند که در ساختمان‌های مدرن به کار برده می‌شوند. این مواد به دلیل دوام، انعطاف‌پذیری و زیبایی‌شناختی‌شان انتخاب می‌شوند.
معماران برجسته معماری مدرن چه کسانی هستند؟
فرانک لوید رایت، لودویگ میس ون در روهه، لو کوربوزیه، و والتر گروپیوس از جمله معماران برجسته‌ای هستند که نقش مهمی در توسعه معماری مدرن داشتند.