در دنیای معماری، جستجو برای یافتن سبک‌های نوآورانه و خلاقانه هرگز متوقف نمی‌شود. یکی از این جنبش‌های مدرن که توجه معماران و علاقه‌مندان به طراحی را به خود جلب کرده، معماری فولدینگ است. این سبک که به‌عنوان یک پدیده نسبتاً جدید در عرصه معماری شناخته می‌شود. در این مطلب از طراحی دکراسیون داخلی قصد داریم به بررسی معماری فولدینگ، تعریف آن و ویژگی‌های منحصربه‌فردی که این سبک را از دیگر جریان‌های معماری متمایز می‌کند، بپردازیم. با ما در ادامه همراه باشید.
دسترسی سریع
معماری فولدینگ چیست؟
معماری فولدینگ که از مفاهیم ژئومتریک پیچیده و تکنیک‌های نوین ساخت بهره می‌برد، یکی از جنبش‌های معاصر در عرصه طراحی است. این سبک که از دهه ۹۰ میلادی به شهرت رسید، به معماران امکان می‌دهد تا با استفاده از انحناها و تاشوهای چوبی، فلزی یا بتنی، فرم‌های دینامیک و پویایی را خلق کنند که گاهی از در انواع نمای ساختمان محدودیت‌های هندسه سنتی فراتر می‌روند.
ویژگی‌های اصلی معماری فولدینگ در سایت پلان چیست؟ این ویژگی ها عبارت‌اند از تأکید بر شکستگی‌هایی که فرم‌های سه‌بعدی پیچیده ایجاد می‌کنند. این فرم‌ها اغلب به نظر می‌رسد که از یک سطح صاف ظاهر شده و به شکل‌هایی مجسم و تعاملی تبدیل می‌شوند. سبک فولدینگ، با الهام از طبیعت و تئوری‌های مختلف هنری، به دنبال ایجاد ارتباط میان ساختار، فضا و کاربر است.
از جنبه فلسفی، معماری فولدینگ با الهام از فلسفه دیکانستراکشن، به چالش کشیدن مرزهای سنتی بین فضاهای داخلی و خارجی و ایجاد ارتباطات جدید بین فرم‌ها و عملکردها را دنبال می‌کند؛ به‌عبارت‌دیگر، این سبک معماری سعی در از بین بردن تمایزات معمول بین بخش‌های مختلف یک ساختمان دارد و به دنبال ایجاد فضاهایی است که در آن‌ها فرم و عملکرد به‌طور مداوم در حال تغییر و تبدیل هستند.
معماری فولدینگ چه ویژگی‌هایی دارد؟
معماری فولدینگ که به‌عنوان یک جنبش در معماری مدرن شناخته می‌شود، ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد که آن را از سایر سبک‌های معماری متمایز می‌کند. این ویژگی‌ها شامل موارد زیر است:
- پیچیدگی هندسی: سبک فولدینگ از هندسه‌های پیچیده و غیرخطی استفاده می‌کند. فرم‌های ساختمانی اغلب شامل سطوح تاخورده، خمیده یا موج‌دار هستند که احساس حرکت و دینامیک بودن را به بیننده القا می‌کنند.
- تعامل با محیط: این سبک سعی دارد تا از طریق طراحی فضاهای خود با شرایط محیطی اطراف مانند نور، باد و منظره تعامل کند. این امر به خلق ساختمان‌هایی منجر می‌شود که نه‌تنها زیبایی بصری دارند بلکه از نظر اکولوژیکی نیز کارآمد هستند.
- ادغام فرم و عملکرد: در معماری به سبک فولدینگ، فرم و عملکرد به‌طور تنگاتنگی با هم ادغام شده‌اند. فرم‌های تاشو می‌توانند عملکردهای متعددی مانند کنترل نور و حریم خصوصی را ارائه دهند.
- استفاده از فناوری پیشرفته: طراحی و ساخت ساختمان‌های فولدینگ اغلب نیازمند استفاده از نرم‌افزارهای مدل‌سازی پیشرفته و فناوری‌های جدید ساخت‌وساز است تا بتوان پیچیدگی‌های هندسی و فنی آن‌ها را محقق کرد.
- الهام از طبیعت: بسیاری از طراحی‌های فولدینگ از فرم‌ها و الگوهای موجود در طبیعت الهام گرفته‌اند. این امر به خلق فضاهایی منجر می‌شود که احساس اتصال به طبیعت را تقویت می‌کنند.
- تجربه حسی متفاوت: این سبک طراحی تجربیات حسی منحصربه‌فردی را برای کاربران فراهم می‌آورد. فرم‌های غیرمعمول و تداخل فضایی به کاربران اجازه می‌دهند تا فضاها را به شیوه‌های جدیدی کشف و تجربه کنند.
- پویایی و حرکت: فرم‌های تاشو و خمیده در سبک فولدینگ احساس حرکت و پویایی را به فضا می‌بخشند، گویی که ساختمان‌ها و فضاها در حال تغییر و جریان هستند.
این ویژگی‌ها باعث می‌شوند که معماری به سبک فولدینگ نه‌تنها از نظر زیبایی‌شناختی بلکه از لحاظ فنی و اکولوژیکی نیز مورد توجه قرار گیرد و بستری برای آزمایش‌های معماری جسورانه و نوآورانه فراهم آورد.
نمونه‌های برجسته معماری فولدینگ
معماری فولدینگ در سراسر جهان نمونه‌های برجسته‌ای دارد که نشان‌دهنده پتانسیل و زیبایی‌شناسی این سبک معماری است. در ادامه به برخی از بهترین نمونه‌های این سبک معماری که نزدیکی خاصی به دکوراسیون مینیمال دارد اشاره می‌کنیم:
خانه بطری کلاین
موقعیت: رای، ویکتوریا، استرالیا
معمار: مک براید چارلز رایان
خانه بطری کلاین، طراحی شده توسط مک‌براید چارلز رایان، نمونه‌ای برجسته از معماری فولدینگ است که اصول هندسی تاشو و پیچیدگی فضایی را به کار می‌گیرد تا تجربه‌ای منحصربه‌فرد از محیط مسکونی ارائه دهد. این ساختمان، با الهام از شکل بطری کلاین که در ریاضیات توپولوژیک یافت می‌شود، دارای فرم‌هایی است که درهم‌تنیده و به زیبایی تا خورده‌اند و فضایی را ایجاد کرده‌اند که هم تعامل بصری قوی با بیننده دارد و هم کارکردهای معماری نوینی را ارائه می‌دهد.
فرم‌های بیرونی خانه با نمایش دادن خطوط برش خورده و زوایای تیز، درحالی‌که فضای داخلی با پله‌های قرمز رنگ و دیوارهایی که فضا را تعریف می‌کنند، یک تضاد جذاب بین داخل و خارج ایجاد می‌کند. این خانه نه‌تنها به‌عنوان یک مکان زندگی کاربردی بلکه به‌عنوان یک اثر هنری فضایی عمل می‌کند، به نمایش گذاشتن طراحی‌هایی که می‌توانند همزمان هم سرگرم‌کننده و هم کاملاً عملکردی باشند.
کلیسای موقت دیکونس‌های سنت لوپ
موقعیت: پومپالس، سوئیس
معمار: دانیلو موندادا، LOCALARCHITECTURE
کلیسای دیاکونس‌های سنت لوپ، نمونه خیره‌کننده‌ای از معماری فولدینگ است که در آن از چوب به شکلی نوآورانه و موقت استفاده شده است. در زمان بازسازی کلیسای جامعه دیاکونس سنت لوپ، استودیو لوکال آرکیتکچر پیشنهاد ساخت یک کلیسای موقتی را داد تا عبادت‌کنندگان بتوانند در زمان ساخت ساختمان اصلی از آن استفاده کنند. این استودیو با تخصص خود در ساخت‌وساز با چوب، فرمی را با استفاده از نرم‌افزار طراحی کردند که از پانل‌های چوبی نازک بهره می‌برد و می‌توانست مستقیماً روی زمین ساخته شود.
فرم نهایی شبیه به یک تونل آکاردئونی شکل است. هر پانل نور را در جهات مختلف منعکس می‌کند و به ساختمان بعد و ارتفاع می‌دهد. سر پانل‌های انتهایی شامل پلاستیک شفافی است که با پارچه پوشیده شده تا نور طبیعی را به داخل فضای گردهمایی فیلتر کند. این طراحی موقتی نه‌تنها یک فضای عبادت جذاب و کاربردی فراهم می‌آورد بلکه استفاده هوشمندانه از مواد و فرم‌ها در آن به‌وضوح نمایان است و این کلیسای موقت را به یک نمونه برجسته از معماری به سبک فولدینگ تبدیل می‌کند.
موزه هنر تل‌آویو
موقعیت: تل‌آویو، اسرائیل
معمار: شرکت پرستون اسکات کوهن
موزه هنر تل‌آویو، طراحی شده توسط شرکت پرستون اسکات کوهن، یک نمونه برجسته از معماری فولدینگ است که به چالش کشیدن محدودیت‌های یک زمین مثلثی شکل را به نمایش می‌گذارد. در این پروژه، شرکت کوهن با پاسخ به نیاز موزه برای داشتن گالری‌های بزرگ، خنثی و مستطیل شکل، همزمان با کاهش تنش ناشی از نورپردازی، به راه‌حلی خلاقانه دست یافت.
معماران با ایجاد شکست‌های زیرکانه سطوح هندسی و قرار دادن آن‌ها در زوایای متفاوت نسبت به یکدیگر، موفق شدند نور طبیعی را حتی به عمیق‌ترین قسمت‌های ساختمان منعکس کنند. این رویکرد، نه‌تنها به ایجاد فضاهای نمایشگاهی ایده‌آل کمک کرده، بلکه یک دستاورد معماری است که نشان‌دهنده قابلیت‌های فولدینگ در خلق فرم‌های دینامیک و پیچیده‌ای است که با نور و فضای اطراف خود در تعامل‌اند.
پانتئون نوبه
موقعیت: مورسیا، اسپانیا
معمار: Clavel Arquitectos
پانتئون نوبه تجسمی از معماری فولدینگ است که با استفاده از فرم‌های برش خورده و تا شونده، چشم‌اندازی معاصر و بی‌سابقه را در میان ساختمان‌های سنتی اطراف خود ایجاد می‌کند. این سازه با طراحی‌اش که بر اساس تکنیک‌های هندسی دقیق و فرم‌های نوآورانه بنا شده، نه‌تنها یک آرامگاه بلکه اثری هنری را به نمایش می‌گذارد. سطوح زاویه‌دار و نورپردازی داخلی، بازتاب‌دهنده‌ی نور هستند که به این فضا ابعاد و عمق می‌بخشند.
در داخل پانتئون، با استفاده از هنر نورپردازی و سایه‌روشن، فضایی خلق شده که ورای زمان و مکان قرار دارد و مرزهای بین واقعیت و تخیل را محو می‌سازد. این تجربه بصری که با ساختار فولدینگ و دینامیک خود در بازدیدکنندگان حسی معنوی را برمی‌انگیزد و نشان می‌دهد که چگونه می‌توان از فرم‌های هندسی و سبک فولدینگ در ساختمان‌های با کاربر خاص استفاده کرد.
موزه شکلات نستله
موقعیت: مکزیکو سیتی، مکزیک
معمار: Rojkind Arquitectos
موزه شکلات نستله، واقع در تولوکا د لردو، مکزیک که توسط روخیند آرکیتکتوس طراحی شده است، نخستین موزه شکلات در مکزیک است و به‌عنوان یک مثال برجسته از معماری فولدینگ به شمار می‌رود. ساختمان با نمایی به طول 300 متر، در امتداد بزرگراه قرار گرفته است. معماری به سبک فولدینگ موزه با داشتن پیچ‌وتاب‌ها و تاهای غافلگیرکننده در سرتاسر بنا، به آن هویتی منحصربه‌فرد بخشیده و نمایی دینامیک به محیط پیرامون اضافه می‌کند.
ساختار موزه نه‌تنها یک نمایشگاه معماری بلکه یک اثر هنری است که بازدیدکنندگان را به تجربه فضایی جدید دعوت می‌کند. فرم‌های تاخورده و موج‌دار نمای بیرونی، تعامل بصری جذابی با نور و سایه ایجاد می‌کنند، درحالی‌که تجربه داخلی موزه را به‌واسطه نورپردازی طبیعی و ترکیب‌بندی فضایی منحصربه‌فردش، نشان می‌دهد که چگونه یک ساختمان می‌تواند فراتر از کارکردهای سنتی خود، به محرکی برای خلاقیت و نوآوری تبدیل شود.
تئاتر استارلایت
موقعیت: راکفورد، ایالات‌متحده
معمار: Studio Gang
تئاتر استارلایت اثری متمایز از استودیو گنگ در دانشگاه راک ولی کالج راکفورد است. سقف این تئاتر که با استفاده از فولدینگ شده، فضایی صمیمی و اجتماعی را فراهم می‌کند و نقش محوری در تعریف فضای تئاتر دارد. سقف کینتیک این ساختمان که در هوای خوب باز می‌شود، امکان مشاهده آسمان را فراهم می‌آورد و یک محور عمودی غیرمعمول به آسمان ایجاد می‌کند که باعث می‌شود تئاتر نه‌تنها به‌عنوان یک مکان برای اجرای نمایش‌های هنری عمل کند، بلکه به‌عنوان یک رصدخانه نیز کاربرد داشته باشد.
ساختار فولدینگ این بنا با مرتبط کردن فضای داخلی با عناصر بیرونی، یک تجربه فضایی چندبعدی را به وجود می‌آورد. این تجربه، توسط سقف متحرک و تاخورده که قابلیت باز و بسته شدن دارد، تشدید می‌شود و فضای تئاتر را به محیطی داینامیک و تعاملی تبدیل می‌کند. استفاده از معماری فولدینگ در تئاتر استارلایت یک عملکرد کاربردی و زیبایی‌شناختی است که باعث می‌شود این ساختمان در میان دیگر بناهای این مجموعه دانشگاهی به شکلی برجسته مطرح شود.
کاردرو
موقعیت: ونکوور، کانادا
معمار: Henriquez Partners Architects
برج کاردرو، برنده جایزه A+A سال ۲۰۲۱ در رده‌بندی ساختمان‌های مسکونی بلند مرتبه (بالای ۱۶ طبقه) شده است. این بنا با نوارهای سفید در روانشناسی رنگ سفید در دکوراسیون داخلی به شکل تاخورده که نمای آن را می‌پوشانند، نگاه هر رهگذری را به خود خیره می‌کند. طراحی این ماژول‌ها از مرغان دریایی، هواپیماهای منطقه کول هاربر و همچنین گلایدرهای منطقه کوه گروس الهام گرفته شده است. صفحات تاخورده نما که به سبک معماری فولدینگ طراحی شده‌اند، فراتر از یک عنصر زیبایی‌شناختی، به‌عنوان سایه‌بان برای نماهای جنوبی و غربی ساختمان عمل می‌کنند.
درحالی‌که یک بخش از برج دارای ۲۶ طبقه است، سمت دیگر آن با ۲۱ طبقه طراحی شده تا با ساختمان‌های اطراف خود بهتر هماهنگ شود. تعبیه این نمای فولدینگ نه‌تنها به بنا هویتی متمایز بخشیده بلکه باعث ایجاد فضایی معماری شده که عملکرد و زیبایی را به‌طور همزمان به ارمغان می‌آورد. این سازه نمایانگر توانایی سبک فولدینگ در ادغام نوآوری‌های بصری با راهکارهای پایدار برای زندگی مدرن شهری است و به‌عنوان یک نماد در سیمای شهری ونکوور درخشیده و مثالی بارز از هنر و مهندسی معماری معاصر به شمار می‌رود.
جمع‌بندی
در این مطلب با معماری فولدینگ و برخی از نمونه‌های برجسته این سبک آشنا شدیم. سبک طراحی فولدینگ با بهره‌گیری از پیچیدگی‌های هندسی و فرم‌های تاشو، افق‌های جدیدی را در طراحی معماری گشوده است. این سبک که ترکیبی از زیبایی‌شناسی، عملکرد و نوآوری است، به معماران امکانات بی‌پایانی را برای خلق فضاهای معاصر و دینامیک فراهم می‌آورد. امیدواریم از مطالعه این مطلب لذت برده باشید.
سؤالات متداول
فولدینگ در معماری چیست؟
فولدینگ سبکی از معماری است که در آن سطوح به نظر تاخورده و چندبعدی به کار گرفته می‌شوند تا فرم‌های پیچیده و دینامیک ایجاد کنند.
چه مصالحی در این سبک معماری استفاده می‌شوند؟
چوب، شیشه، رزین پلی‌استر، تیتانیوم و سایر فلزات به‌خوبی قابلیت استفاده در سبک فولدینگ را دارا هستند.
آیا فولدینگ در معماری تنها برای ساختمان‌های نوساز کاربرد دارد؟
خیر، این سبک می‌تواند در بازسازی ساختمان‌های موجود و افزودن عناصر جدید نیز به کار رود از جمله موارد بازسازی بنا با سبک فولدینگ می‌توان به ساختمان اداره بهداشت بیلبائو اشاره کرد.