نورپردازی بخشی جدایی‌ناپذیر و مهم از طراحی دکوراسیون داخلی است. نورپردازی شاید پیچیده‌ترین بخش در طراحی داخلی باشد چون نیازمند درک مبانی فنی، مصالح، اصول هنری و حتی روانشناسی است. نورپردازی تنها برای قابل‌رؤیت کردن محیط نیست، بلکه روی کیفیت ادراک فضایی ما تأثیر می‌گذارد و تجربه ما از فضا را غنا می‌بخشد.
نورپردازی خانه می‌تواند نقش مهمی در خلق‌وخو و کارایی ما ایفا کند. از لوسترها گرفته تا چراغ‌های دیواری، آباژور و چراغ‌های رومیزی تا نورپردازی تابلوها، پله‌ها و موارد دیگر، انتخاب‌های زیادی وجود دارد که می‌تواند در عین کاربردی بودن به زیبایی فضا هم بیفزاید.
در ادامه با راهنمایی جامع درباره اصول نورپردازی فضاهای مختلف در خانه با استودیو زمان همراه باشید.
دسترسی سریع
نورپردازی در طول روز
نور طبیعی خورشید کارآمدترین منبع نور شناخته شده برای انسان‌ها است. نور طبیعی باعث افزایش بهره‌وری هنگام انجام فعالیت‌ها می‌شود و درعین‌حال تأثیر مثبتی بر روی سلامتی جسم و روح ما می‌گذارد. ما از نظر بیولوژیکی کاملاً با نور خورشید هماهنگ هستیم.
همان‌طور که نور روز در حال حرکت است، طیف گسترده‌ای از رنگ و دما را ایجاد می‌کند. حتی شدت و طول سایه‌ها نیز در طول روز متفاوت است. به جرأت می‌توان گفت که نور خورشید دینامیک‌ترین منبع نور موجود در دنیا است و تغییرات نور خورشید مانند خلق تابلویی امپرسیونیستی جذاب است.
نور طبیعی و مناظر بیرونی نه تنها زیبایی را به داخل خانه می‌آورند بلکه ویتامین D پرتوهای خورشید برای سلامتی ما مفید است و جلوی اختلالات عاطفی فصلی را می‌گیرد. نور خورشید باعث خواب بهتر در شب می‌شود و استرس را کاهش می‌دهد.
در نورپردازی خانه هر چه فضاهای داخلی نورگیرتر باشند نیازمان به منابع نور مصنوعی کاهش میابد و از نور طبیعی سالم بهره می‌بریم به همین دلیل همیشه معماران در طراحی می‌کوشند تا فضاهای داخلی از حداکثر نور روز برخوردار باشد.
در نورپردازی خانه در طول روز سعی کنید با انتخاب هوشمندانه پرده، شید،کرکره و پوشش بازشوها یا نصب آینه در جاهای مناسب تا می‌توانید نور مفید روز را به فضای داخل بیاورید و از رقص زیبای نور طبیعی در خانه لذت ببرید.
بیشتر بخوانید: افزایش راندمان با طراحی داخلی
نورپردازی هنگام شب
بزرگ‌ترین چالش نورپردازی خانه در هنگام شب و تاریکی است. مطمئناً بازتولید تنوع و حرکات نور طبیعی خورشید با نور مصنوعی در فضا کار دشواری است؛ بنابراین برای تقلید دینامیک نور طبیعی، بهتر است لایه‌هایی از نور داشته باشیم که فضاها را در نور کم هم تعریف کنند.
هدف این است که نورپردازی در لایه‌های مختلف، فضای داخلی جذاب‌تر و کاربردی‌تری را ایجاد کند و با ایجاد کنتراست چشم را به خود جلب کرده و درک فضا را آسان‌تر کند.
برای برجسته ساختن نقاط مهم فضایی، نقاط کم‌اهمیت نور کمتری لازم دارند تا تضاد بصری ایجاد شود؛ بنابراین تنها به یک لایه نور اکتفا نکنید. برای ایجاد یک فضای داخلی انعطاف‌پذیر، کاربردی و با طراحی خوب به لایه‌های نور بیشتری نیاز است.
نورپردازی خانه با لایه‌های نور
نورپردازی را می‌توان به سه دسته کلی تقسیم کرد: نور محیطی، نور فعالیتی و نور تأکیدی. هر دسته نقش خاصی در ایجاد فضایی با نورپردازی چند بعدی ایفا می‌کند.
نور محیطی
نور محیطی کل فضا را روشن می‌کند و وظیفه‌اش فراهم کردن روشنایی عادی و معمولی است؛ مانند پنجره‌ها و چراغ‌های با نور ملایم که به شما کمک می‌کنند بتوانید به‌خوبی محیط پیرامونتان را ببینید و در فضا حرکت کنید و به شما حس آسایش و راحتی می‌دهند.
از آنجا که هدف از نور محیطی در نورپردازی خانه دستیابی به سطح روشنایی یکدست است، بنابراین باید توزیع یکنواختی داشته باشد و به‌عنوان زیرساختی برای طراحی نورپردازی سایر لایه‌ها عمل کند.
مثلاً نورپردازی توکار به سمت پایین یا لامپ‌های LED با کمترین میزان تمرکز به سمت سقف که با فاصله یکسان و مشخص از یکدیگر تعبیه می‌شوند از نورهای محیطی هستند که در حس جهت‌یابی، درک فضا و یا در برجسته کردن مرزهای فضایی مؤثرند.
بیشتر بخوانید: کاربرد شیشه رنگی در طراحی داخلی
نور فعالیتی
نورپردازی فعالیتی نور لازم برای انجام یک فعالیت یا کار خاص را تأمین می‌کند. هدف نورپردازی فعالیتی فراهم کردن نور کافی برای انجام یک کار خاص است؛ بنابراین کارایی و عملکرد یک فضا به آن بستگی دارد. نور فعالیتی باید حداقل 2 تا 3 برابر قوی‌تر از نور محیطی باشد.
محبوب‌ترین منبع نور برای نور فعالیتی چراغ‌آویزهای سقفی هستند که در نورپردازی خانه مستقیماً بالای سطح فعالیت مانند دک آشپزخانه نصب می‌شوند تا یک پرتو متمرکز نور قوی ایجاد کنند و عملکرد آن فضا را برجسته کنند.
از دیگر منابع نوری فعالیتی، لامپ‌هایی هستند که حداکثر نور را برای خواندن، نوشتن و انجام کارهای مشابه فراهم می‌کنند مانند چراغ‌های رومیزی و چراغ مطالعه قابل تنظیم که به سمت پایین متمرکز شوند. دینامیک‌ترین فرم نور فعالیتی، چراغ‌های ریلی هستند که می‌توانند نور را به سمت ناحیه مورد نظر هدایت کنند.
نور تأکیدی
لایه سوم در نورپردازی خانه، نورپردازی تأکیدی است. نور تأکیدی فوراً توجه مخاطب را به مناطق مهم در یک اتاق، مانند آثار هنری یا جزئیات مهم معماری جلب می‌کند. ازاینجاکه نورپردازی تأکیدی نقش مهمی در افزودن عمق، تنوع و کنتراست در فضا دارد از نظر زیبایی‌شناسی بصری مهم‌ترین لایه نورپردازی محسوب می‌شود.
نورپردازی تأکیدی برای شخصی‌سازی فضا و معطوف کردن توجه به مناطق موردعلاقه شما است. فناوری نورپردازی امروزی طیف گسترده‌ای از تکنیک‌های نورپردازی را در اختیارتان قرار می‌دهد تا بتوانید به نورپردازی تأکیدی مطلوبتان دست پیدا کنید.
مثلاً برای نور تأکیدی آثار هنری بهتر است منبع نوری در بالا یا کنار آن قرار داده شود تا اثر هنری از محیط اطراف خود متمایز شود. در اتاق‌های هنر محور، چراغ دیواری بالای تابلو و چراغ‌های ریلی مخصوص نورپردازی آثار هنری، محبوب‌ترین گزینه‌ها هستند.
معمولاً جزئیات معماری جذاب مانند سقف‌های باکسی (صندوقی)، تیرهای روکار، محل تلاقی دیوارها با سقف با نور متمرکز برجسته می‌شوند و به‌طورکلی وال واشرها راهی کارآمد برای برجسته کردن جزئیات معماری در نورپردازی خانه هستند. از نورپردازی تأکیدی برای فضاهای بیرونی، حیاط و باغچه‌ها هم استفاده می‌شود تا زیبایی‌شناسی فضاهای داخلی و خارجی را ارتقا دهد.
زون بندی خانه
با زون بندی خانه به فضاهای سیرکولاسیون، مناطق فعالیت، استراحت و نقاط موردعلاقه برجسته می‌توانید مشخص کنید که کجاها و چگونه می‌توان لایه‌های نور را به فضا اضافه کرد؛ بنابراین توصیه می‌شود که هنگام طراحی نورپردازی خانه با توجه به نقشه و زون بندی فضاها لایه‌های نور لازم را در نظر بگیرید و آن را در چیدمان مشخص کنید.
مسیرهای حرکتی مانند راهروها و محل‌های عبور در خانه و جایی که افراد وقت خود را به کار، استراحت، خواندن یا بازی می‌گذرانند به شما امکان می‌دهد تصور کنید که در نورپردازی خانه به کدام یک از لایه‌های مختلف نور محیطی، فعالیتی یا تأکیدی نیاز دارید.
به‌این‌ترتیب پس از تعیین اینکه هر فضایی به چه نوع نورپردازی نیاز دارد، می‌توانید طراحی نورپردازی را به‌طور طبیعی با چیدمان اتاق ترکیب کنید تا حاصل کار، طراحی داخلی مینیمالیستی کاربردی و از نظر بصری جذابی شود.
رنگ و دمای نور
رنگ و دمای نور در نورپردازی خانه حس و حال هر فضا را تعیین می‌کند و روی بعد احساسی و عملکردی افراد در فضا تأثیر می‌گذارد. منابع روشنایی معمول مانند لامپ‌های LED در طیف گسترده‌ای از رنگ و دما در دسترس هستند؛ بنابراین هنگام انتخاب و نصب آن‌ها ابتدا عملکرد فضا را در نظر بگیرید. در واقع ترکیب رنگی بخش مهمی از نور پردازی داخلی خانه است.
دمای رنگ بر حسب کلوین اندازه‌گیری می‌شود و بین 2700 تا 3000 کلوین نور گرم و بالای 3100 کلوین سرد به نظر می‌رسد. نور سرد مانند لامپ‌های LED آبی-سفید ازآنجاکه به افراد کمک می‌کنند تمرکز کنند، معمولاً برای فضاهای کاری مثل اتاق کار در خانه استفاده می‌شود و نور آبی در فضاهای کاربردی بهره‌وری را افزایش می‌دهد.
نور گرم برای فضاهای ریلکس کردن استفاده می‌شود. در مکان‌هایی که می‌خواهید آرامش داشته باشید، مانند اتاق نشیمن نور زرد محیطی دلپذیر و آرام‌بخش ایجاد می‌کند. توجه دقیق به رنگ و دمای لامپ‌ها، حس گرمای صمیمانه و دنج بودن به فضا می‌بخشد.
نکته دیگری که می‌تواند در نورپردازی خانه مؤثر باشد استفاده از سیستم‌های کنترل و کاهش نور است تا ضمن صرفه‌جویی در مصرف انرژی بتوانید نور فضا را بهتر مدیریت کنید. تنظیم نور به‌خصوص برای فضاهایی مانند اتاق نشیمن و اتاق‌خواب بسیار مفید است.
جمع‌بندی
طرحریزی کاربردی نورپردازی خانه می‌تواند به شما کمک کند فضایی با نور ایده‌آل خلق کنید که ضمن کاربردی بودن از نظر بصری هم جذاب باشد. برای این کار باید ابتدا هدف و تأثیر بالقوه هر منبع نوری را که قصد دارید به فضا اضافه کنید، درک کنید. در مرحله بعدی راجع به لایه‌های مختلف نور مورد نیاز و ابزارهای روشنایی که به شما کمک می‌کند به اثر مطلوب دست پیدا کنید، تصمیم‌گیری کنید و در مورد حال و هوای فضاها از نظر رنگ روشنایی و دمای نور فکر کنید.
دست‌آخر تمام جوانب امر تا محل نصب تابلوی برق را در نظر بگیرید و ضمن مشورت و کمک گرفتن از متخصصان در طراحی و اجرا، خانه خود را به شکلی فوق‌العاده نورپردازی کنید.